Peygambere küfür edenin tövbesi kabul olur mu ?

Giriş

Merhaba — bugün bilimsel merakla ama herkesin anlayabileceği bir dille bir soruya bakıyoruz: “Muhammad’a (s.a.v.) küfreden birinin tövbesi kabul olur mu?” Bu konu hem fıkhî hem vicdânî açıdan oldukça hassas. “Herhangi bir kişi böyle bir fiilde bulunursa ne olur?” sorusunu, İslam’ın tövbe öğretisi ve güncel ilahî­hukuk yaklaşımları ekseninde ele alacağız.

—

1. Tövbe (­tâube) kavramı ve bilimsel çerçevesi

İslam inancında tövbe, kişisi yanlış bir davranıştan dönüp Allah’a yönelmesi anlamına geliyor. Klasik kaynaklara göre tövbede dört unsur öne çıkar: (i) işlenen hatayı öncelikle fark etmek, (ii) pişmanlık duymak, (iii) tekrar yapmamaya karar vermek, (iv) zarar verilen varsa onu telâfi etmek. ([www.Quran.is][1])

Bilimsel olarak davranış değişimi psikolojisi açısından bakarsak: kişinin bir “etik sınırı” ihlâl etmesi, bu eylemden duyduğu rahatsızlık, ardından yönelim değiştirme iradesi; nihayet bu davranışı bırakarak yerine daha olumlu bir tutum koyma süreci gözlenebilir. Bu bağlamda — çok farklı alanlarda görülen — ışığında “hata sonrası dönüşüm” kavramı ile paralellik kurabiliriz.

Kur’an’da şöyle buyrulmuştur:

> “De ki: Ey benim kullarım — kendilerine zulmetmiş olanlar — Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyin; Allah bütün günahları bağışlar.” ([Islam-QA][2])

Bu ayet, her ne kadar genel bir tövbe kapısı açsa da belirli fiillerin sonuçları ve bağlamları konusunda fıkhî açısından tartışmalar vardır.

—

2. “Peygamber’e küfretme” fiilinin İslam hukuku bağlamında durumu

İslam literatüründe, bir peygamberi — özellikle Hz. Muhammed’i (s.a.v.) — küfreden veya hor gören kişiye dair çeşitli hüküm ve yorumlar mevcuttur. Örneğin, bir fetvada şöyle denir: “Peygambere küfür etmek, çoğu âlimin görüşüne göre küfrün (inkârın) sınırına girer.” ([İslamweb][3]) Ayrıca başka bir fetvada: “İnsanın tevbesi kabul olabilir; ama bazı görüşlere göre bu tür fiiller dolayısıyla dünyadaki cezâ hükümleri geçerli olur.” ([İslamweb][4])

Yani özetle:

Bu tür fiil ciddi sayılıyor;

Bazı âlimler bu fiilin “ridde (dinden çıkma)” kategorisine girip girmeyeceği konusunda farklı görüşlere sahiptir. ([İslamweb][5])

Tövbenin kabulü ruhsal / ahiretsel düzeyde geniş bir merhamet penceresi içeriyor olsa da, dünyadaki hukuki sonuçlar açısından farklı değerlendirmelere açık. ([İslamweb][4])

—

3. Tövbenin kabulü mümkün müdür? – Bilimsel ve fıkhî perspektif

3.1 Fıkhî bakış

Fıkıh kaynaklarına bakıldığında şunlar söylenebilir:

Bir kişi gerçekten küfre varmadan, yanlış ve ağırca hatalı bir söz söylemişse — tıpkı diğer büyük günahlar gibi — tövbesi kabul olabilir. ([İslamweb][6])

Ancak “peygamberi küfretme” gibi özel ve ağır sayılan fiillerde bazı hukukçular, kişinin dünyada belirli cezâlarla karşılaşabileceğini öne sürer: “Tövbesi kabul olsa bile dinden çıkma hâli” diyebilirler. ([IslamQA][7])

Yani: “Ahirette Allah’ın merhameti” ile “dünyada hukuki sorumluluk” arasında ayrım var.

3.2 Bilimsel / psikolojik bakış

Bu konuda biz de şöyle düşünebiliriz: İnsan toplumsal bir varlıktır. Bir figüre (örneğin peygamber) yönelik saygının ihlâli, kolektif vicdanda güçlü bir tepki yaratır. Bu tepki hem sosyal düzeyde hem bireysel düzeyde “sorumluluk”, “dönüş” ve “onarma” şansını gündeme getirir. Yani:

Birey hatasının farkına varırsa;

İçten pişmanlık duyar ve davranışı bırakırsa;

Zarar verilen kimseler varsa telâfi eder ya da zararını düşünürse;

Toplumdan kopmadan yeniden güven inşa ederse;

Bu süreçler hem bireyin psikolojik iyileşmesi, hem de toplumsal düzeyde onarımı kapsar. Bu açıdan “temiz sayfa açma” potansiyeli bilimsel olarak da desteklenebilir. Psikoloji literatüründe “özgürleşme”, “utançtan dönüş” ve “yeniden bağlanma” süreçleri benzer şekilde ele alınır.

3.3 Özetle: Ne diyor kaynaklar?

Evet, teorik olarak — sincere tövbe şartıyla — Allah tövbeyi kabul edebilir. ([About Islam][8])

Fakat “peygambere küfretme” gibi fiillerde farklı âlimler “dünyadaki sorumluluğun” değişmeyeceğini belirtir. ([IslamQA][9])

Dolayısıyla hepimiz için çıkarılacak genel “yaşamaya değer” ders şudur: Rica edilen sadece, hatayı fark etmek, samimi kalmak, yeniden bağ kurmak.

—

4. Tartışmaya açılan sorular

Bir kişi geçmişte, duygusal bir patlama ya da bilgisizlik sonucu peygamberi hedef almış olabilir — bu durumda “samimi dönüş” nasıl anlaşılmalı?

Toplumda “azap” ve “merhamet” algısı nasıl dengelenmeli; bireysel iyileşme ile toplumsal adalet nasıl yan yana yürür?

Hukukî açıdan farklı yorumlar varsa da — bireyin vicdânî sorumluluğu ve dönüş kapasitesi nasıl daha görünür kılınabilir?

Ve belki en temel soru: Biz — okuyucular olarak — kendi yaşamımızda “hata ve dönüş” sürecini nasıl görmeliyiz?

—

5. Sonuç

Bu konuda kesin “her durumda kabul edilir” ya da “asla kabul edilmez” gibi tek bir ifade vermek, İslam hukukunun çokkatmanlı yapısı nedeniyle yanıltıcı olabilir. Fakat şu üç noktayı vurgulayabiliriz:

Allah’ın merhameti sonsuzdur ve bütün büyük günahlar için “dönme kapısı” vardır.

“Peygambere küfretme” gibi ağır fiiller, hem bireysel vicdan hem toplumsal düzen açısından özel bir konudur; bu bağlamda farklı hukukî sonuçlar gündeme gelebilir.

Önemli olan bireyin samimi olarak hatasına dönmesi, davranışı bırakması ve gerekirse zarar görenlerle ilişkisini düzeltmeye çalışmasıdır.

Siz bu yazıyı okurken kendi düşüncelerinizi de katabilirsiniz: Hangi koşullarda “gerçek dönüş” gerçekleşmiş sayılmalıdır? Toplumsal bağlamda merhamet ile adalet nasıl bir arada yürütülebilir? Eğer isterseniz, farklı İslam mezheplerindeki yorumlara da bakabiliriz.

[1]: https://www.quran.is/topics/repentance.php?utm_source=chatgpt.com “Sins and Repentance in Islam – quran.is”

[2]: https://islamqa.info/en/answers/46683?utm_source=chatgpt.com “Acceptance of repentance – Islam Question & Answer”

[3]: https://islamweb.net/en/fatwa/353572/insulting-prophets-amounts-to-kufr?utm_source=chatgpt.com “Insulting Prophets amounts to Kufr – إسلام ويب”

[4]: https://islamweb.net/en/fatwa/318424/the-ruling-on-whether-repentance-waives-punishment-of-one-who-insults-or-mocks-the-prophet?utm_source=chatgpt.com “The ruling on whether repentance waives punishment of one who insults …”

[5]: https://islamweb.net/en/fatwa/53874/ruling-on-the-one-who-insulted-or-belittled-a-prophet?utm_source=chatgpt.com “Ruling on the one who insulted or belittled a Prophet”

[6]: https://islamweb.net/en/fatwa/520846/rulings-pertaining-to-insulting-the-prophet-65018?utm_source=chatgpt.com “Rulings Pertaining to Insulting the Prophet 65018 – إسلام ويب”

[7]: https://islamqa.org/hanafi/askimam/124233/what-is-the-punishment-for-insulting-the-prophet-sallallahu-alaihi-wasallam-2/?utm_source=chatgpt.com “What is the punishment for insulting the Prophet (Sallallahu Alaihi”

[8]: https://aboutislam.net/counseling/ask-about-islam/is-our-repentance-really-accepted/?utm_source=chatgpt.com “Is Our Repentance Really Accepted? | About Islam”

[9]: https://islamqa.org/hanafi/muftionline/111936/can-repentance-save-a-muslim-from-execution-for-insulting-the-prophet/?utm_source=chatgpt.com “Can Repentance Save a Muslim from Execution for Insulting the Prophet …”